Yeni bir elektrik projesi yapılmaya başlanırken belirli bir plan doğrultusunda adım adım giderek maliyet hesaplamalarıyla, günün sonunda proje bitimindeki fiyatların birbiri ile örtüşüyor olması çok mühim bir konudur. Yapılacak çalışmaları sırasıyla, yükü belirleme, gereken gücü sağlama, elektriğin dağıtımı, kullanılacak ekipman seçimi ve uygulama çalışmaları izlemektedir.
PROJELENDİRME TALEBİ
Elektriksel Yükü Belirleme
Tahsis edilen tesisin tükettiği elektrik enerjisi yüklerinin boyutu ve dağılımı, sistemin tasarımına başlamadan belirlenmelidir. Çalışma için bir grup çalışması yapılarak sistemde çalışacak motorların, ısıtıcıların, bilgisayarların ve elektrik enerjisini tahrik edecek bütün makinaların belirlenip harcayacakları yüklerin bir yükleme cetveli üzerinde oluşturulması gerekmektedir. Gerekli bilgileri detaylı ve eksizsiz bir şekilde ölçümleyebilmek için bir makine mühendisi ile birlikte çalışmakta fayda vardır.
Güç Kaynağı
Gereken güç ihtiyacı belirlendikten sonra elektrik enerjisi ihtiyacı için enerji kaynağını tüketici ile buluşturmak gerekmektedir. Enerji üretim tesislerinde üretilen enerji sektördeki dağıtıcı firmalar üzerinden tüketici ile buluşur. Bazı zamanda bir endüstriyel tesis için bir adet trafodan enerji ihtiyacı sağlanırken bazı bölgelerde transformatörlerin gücüne göre paylaşımlı olarak transformatörler kullanılabilir. Bu işletmenin ve sanayi tesisinin harcadığı güce ve konuma bağlı olarak enerjiye en kısa yoldan nasıl ulaşabileceğine bağlıdır. Tesisin tüm elektrik enerji ihtiyacı, yeterli kapasiteye sahip gelen hatlarda şebeke kaynaklarından sağlanır. Elektrik tesisatının tasarımında, şebekenin güvenirliği, hat gerilimi ve fider bağlantılarının sayısı dikkate alınması gereken konulardır. Aynı zamanda sistemin yaşanabilecek elektrik kesintileri durumunda acil güç kaynaklarına ihtiyacı vardır. Jeneratörler ve UPS sistemleri, olası bir elektrik kesintisinde sistemde herhangi bir aksaklığa sebebiyet vermeden kurulu güç ile paralel bir şekilde belirli bir süre sistemi idare etmelidir. Bu yüzden kurulu gücün yanı sıra acil enerji kaynaklarının güç gereksinimleri de bu doğrultuda hesaplanıp ona göre bir tasarım yapılmalıdır.
Elektrik Dağıtım Sistemi
Enerjinin dağıtımında, radyal tip sistem en sık kullanılan sistemdir. Trafo merkezinden veya kaynaktan yayılan ayrı besleyiciler veya devreler içerir. Bu besleyiciler genellikle bir alana hizmet eder. Transformatörler genellikle birincil ana şebekeye bağlıdır. Böylece yanaldaki herhangi bir arıza tüm fiderin arızaya girmesine sebep olmaz. Loop ve ring sistemleri ise kesinti süresini kısıtlamak için tasarlanmış besleyiciler kullanır. Burada bir yönden beslemenin kesilmesi durumunda fiderin tüm yükü diğer uçtan taşınabilir ancak fiderde yeterli yedek kapasite sağlanmalıdır. Loop ve ring sistemi daha güvenilir olmasına rağmen çalıştırılması ve işletmesi zor bir prosestir. Bu dinamikler doğrultusunda sistem kurulumunu talep eden firmanın istekleri ve uzman mühendislerin yönlendirmesi ile en verimli çalışmanın yapılması gerekir.
Ekipman Seçimi
Endüstriyel tesisler için kullanılacak elektrik ekipmanları iki ana başlıkta toplanabilir. Birincisi kullanılacak elektrik enerjisini mekanik, ısıtma, soğutma ve dönme ve benzeri şekilde başka bir enerji türüne dönüştürecek sistemler. İkincisi ise aydınlatma, paratoner ve topraklama gibi tesisin güvenli çalışması için gerekli sistemlerdir. Bu sistemler için ekipman seçerken herhangi bir durumda arıza veya bozulma gibi durumlara sokmayacak kaliteli ekipmanlar seçilmesi gerekmektedir. Çünkü arıza giderildikten sonra sistem çalışmaya devam eder ama o arıza giderilene kadar paralelinde çalışan başka bir birim var ise bu arıza onu da engelleyip servis süreci boyunca aksaklıklara sebebiyet verebilir.
Uygulama Çalışmaları
Endüstriyel elektrik sisteminin tasarımı, seçilen elektrik sistemi ve ekipmanının uygunluğunu, yeterliliğini, gücünü ve performansını değerlendirmek için sürekli ve kapsamlı analizler gerektirir. Bu nedenle uygulama aşamasında dikkat edilmesi gereken bazı çalışmalar şunlardır;
- Voltaj düşümü hesaplaması
- Yük akışı hesaplaması
- Kısa devre hesabı
- Stabilite hesaplaması
- Motor çalıştırma çalışması
- Harmonik çalışma
Belirtilmiş olan adımlar bir endüstriyel tesis veya ticari bir işletme için izlenmesi mühim olan adımlardır. Bu yapılan çalışmaların bilgisayar ortamında modellenip gerekli yazılımlar ile sanal bir tesis resmi ortaya konulmalıdır. Tüm adımların ve çalışmaların ışığında profesyonel ekiplerce sistem adım adım donatılmalı ve istenilen elektriksel dizayn gözler önüne serilmelidir.